'Roman' staat er op de titelpagina van Judith Hermanns Kiezels , maar op de eerste bladzijde heeft Hermann het zelf over een “college”. Dit boek is de neerslag van haar 'Frankfurter Poetikvorlesung', een beroemd gastcollege dat sinds 1959 gegeven wordt door een Duitse schrijver die zijn of haar poëtica uit de doeken mag doen.

Roman of college? Beide omschrijvingen zijn misleidend voor dit prachtige boekje dat meer weg heeft van memoires. “Het werken aan dit college was niet eenvoudig”, schrijft Hermann. “Op de weg van het begin naar het einde ervan doken er onverwachts privézaken in de tekst op, het zal blijken of dat te betreuren valt.” Die inkijkjes in haar persoonlijke leven zijn allerminst te betreuren: Hermann schrijft levendig, mooi en soms grappig over haar leven - en zo ook onvermijdelijk over haar schrijven.

Ze vertelt over haar familie, het poppenhuis dat ze als kind had, haar depressieve vader, de zomers aan zee met haar zelfgekozen familie en hoe die vriendschappen weer verwaterden, over haar psychoanalyse en hoe ze jaren later haar dokter op straat tegenkomt. “Tijdens een van mijn eerste sessies deelde ik dokter Dreehüs mijn vrees mee aan het eind van de analyse misschien niet meer te kunnen schrijven, het schrijven aan de analyse te moeten opofferen. Hij antwoordde dat dat dan wel zou blijken en was na deze raadselachtige opmerking weggezakt in een stilzwijgen, waaruit hij tien jaar lang niet meer tevoorschijn kwam.”

Wat ze verbergt

Hermann onderzoekt het ontstaan van haar schrijverschap, en cirkelt intussen rond geheim en trauma. “Iets verzinnen zou voor mij betekenen de werkelijkheid uit en een andere werkelijkheid in willen gaan - en dat is precies wat ik niet wil. Ik wil deze ene onbegrijpelijke werkelijkheid binnengaan, ik wil schrijven dat ik haar niet begrijp en ik wil erop staan dat zij, over het algemeen genomen, ook niet te begrijpen is.”

Wat is echt, wat is verzonnen? Wat is droom, wat is herinnering, en hoe betrouwbaar is die? “Schrijven wil zeggen laten zien en het wil zeggen verbergen.” We hebben er geen idee van wat ze precies verbergt, maar het lezen van wat ze wél laat zien is een waar genoegen. (In 2025 verschijnen in het Nederlands gelukkig ook Thuishaven en Zomerhuis, later , het debuut waarmee Hermann in 1998 wereldberoemd werd.)

Dokter Dreehüs vat het allemaal misschien nog het beste samen. Na het lezen van een van haar verhalen zegt hij: “wat een onvermoeibaar precisiewerk om alles zo kundig anders in te kleuren, er een draai aan te geven, dat op het laatst niets meer klopt, maar alles waar is.”

Vertaald door Herman Vinckers. Meridiaan, 192 blz., € 22,99 (e-boek € 12,99) Oorspr. titel: 'Wir hätten uns alles gesagt'.

Een autobiografische roman over een onconventionele jeugd, het verdeelde Berlijn en schrijverschap. Judith Hermann reflecteert op haar leven en schrijven, en de verbindingen daartussen. Ze onderzoekt de grenzen tussen waarheid en uitvinding, geheugen en geheimen, en stelt vragen over de betrouwbaarheid van ons geheugen en de gelijkenis van onze dromen met de werkelijkheid. Zo spreekt ze over de gevoelige kern van het leven, vriendschap, vrijheid en vertrek. In poëtische en meevoerende stijl geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Judith Hermann (Berlijn, 1970) is een Duitse schrijver. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk wordt in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Erich Fried Prize, de Friedrich-Hölderlin-Preis en de Förderpreis zum Literaturpreis der Stadt Bremen.